Аңызға айналған ансамбль

«Дос-Мұқасан» туралы фильм түсірілді

Қазақ эстрадалық музыкасының негізін қалаған әйгілі «Дос-Мұқасан» тобы туралы көркем фильм жақында көрерменге жол тартқаны белгілі. Тарихы Ертіс-Баян өңірінен бастау алған топ туралы туындыны павлодарлық көрермендер жылы қабылдады. Аты аңызға айналған «Дос-Мұқасан» тобы 55 жыл бұрын Баянауыл жерінде құрылған болатын.

Топ тарихына үңілсек...

Бастапқыда әртүрлі музыкалық аспапта ойнайтын қарапайым ғана студенттерден құралған топтың уақыт өте келе әйгілі өнер ұжымына айналатынын ешкім болжамаған-ды. Ансамбль тарихы сонау 1967 жылдан бастау алады. Интернационалды құрылыс отряды Баянауылға келіп, халықтық шаруашылығы нысандары құрылысына атсалысады. Күндердің күнінде жастар музыкалық ансамбль құруға шешім қабылдады. Сол сәтте жас өнерпаздар - Досым Сүлеев, Мұрат Құсайынов, Хамит Асанбаев және Александр Литвин алғашқы концерт те өткізді. «Дос-Мұқасан» тобының бір ерекшелігі - қазақтың халық әндері мен күйлерін өңдеуі. Олар бірте-бірте өздеріне тән орындау мәнерін қалыптастырды. Алғаш рет «рок» стилін дәстүрлі әнмен ұштастыруы олардың ерекшелігі болды. Ансамбль жетекшісі Мұрат Құсайыновтың айтуынша, «Дос Мұқасан» 1974-1999 жылдар аралығында 5000-нан астам концерт өткізіпті. Ол кезде бәрі табиғи дауыс-   пен, ешбір фонограммасыз орындалғанын атап өткен жөн. «Дос-Мұқасан» ансамблі Қазақстанда ғана емес, әлемнің талай елінде топ жарған еліміздің мақтанышына айналды. Ұлттық өнерді заман талабына сай жаңғыртып, жастардың қалыптасуына ықпал еткен аты аңызға айналған топтың ғұмырын «Дос-Мұқасан» фильмі өміршең ете түспек.

Елдің ықыласы

Ертістің Павлодар өңірінде «Дос-Мұқасан» ансамблінің шығармашылығына деген елдің ықыласы бөлек, ілтипаты ерекше. Торайғыров университетінде топтың тарихынан сыр шертетін шағын мұражай ашылып, ескерткіш бой көтергені мәлім. Мұражайдың тұрақты экспозицияларына қазақтың «Битлзы» атанып, көпке танылған топ туралы сыр шертетін жәдігерлер, құжаттар мен фотосуреттер қойылған. Торайғыров университеті музей кешенінің директоры Гүлнар Рахымжанованың айтуынша, мұражай экспозициясында жүздеген экспонат көрермен назарына ұсынылған. Олардың бір бөлігі музей кешенінің қорларында сақтаулы. Бірегей экспонаттарды дос-мұқасандықтар мұражайға өздері табыс етіпті. Ансамбльдің 55 жылдығына орай шағын музей жаңа кейіпке енген. Сонымен қатар, 2008 жылы Павлодарда, 2017 жылы Атырауда «Дос-Мұқасан» тобының құрметіне ескерткіштер орнатылған.

Көрермен көзайымы

Жарты ғасырдан астам уақыт бойы тыңдарманын тамаша әндерімен тамсантып келген топтың тарихы туралы осы күнге дейін толықметражды фильм түсіріле қоймағаны белгілі. Таяуда «Aray Media Group» компаниясы осы олқылықтың орнын толтырып, Ұлттық киноны қолдау мемлекеттік орталығының демеуімен көркем туындыға сұранып тұрған «Дос-Мұқасан» тобы туралы фильм түсірді. Туынды қысқа уақытта көрермен көзайымына айналып үлгерді. Бұл – көп жыл бойы көпшілікті әсем әндерімен тербеп, жүрек қылын шерткен топқа деген елдің сүйіспеншілігінің, ыстық ықыласының айқын көрінісі. «Дос-Мұқасан» лентасы Ұлттық киноны қолдау мемлекеттік орталығы қолға алған жобалардың ішінде ең көп табыс әкелген фильм болып отыр. Көрермен қауыммен қауышқан үш аптада туынды қомақты қаржы жинаған. Премьера басталғалы бері 270 млн теңге жинаған. Кинокартинада әйгілі ансамбльдің құрылған кезеңінен бастап осы күнге дейінгі тарихы суреттелген. Фильмнің сценарий авторы - Ефрат Шәріпов, қоюшы режиссері - Айдын Сахаман, бас продюсері - Айгүл Байбек. Басты рөлдерді актер Мейірғат Амангелдин, Мақсат Сәбитов, Елдос Шайкенов, Саят Мақұлбаев, Айғаным Сағынбаева, Никита Погодаев, Нұрғиса Қуанышбайұлы және Әбілмансұр Серіков сомдады. Киногерлердің айтуынша, «Дос-Мұқасан» киножобасының басты мақсаты – достық туралы оқиғаны баяндау. Жалпы, «Дос-Мұқасан» тобының репертуарында 36 ән бар. Бір фильмнің аясында тұтас бір дәуірді алып шығу мүмкін болмағанымен, түсіру тобы ансамбльдің құрылған шағын, шарықтау шегін, яғни Ташкентте, Минскіде, Берлинде жеткен жетістіктерін көрсетуге тырысқан. Фильмде сол кезеңге қатысты әндерді қамтуға мән берілген. Атап айтқанда, әйгілі «Той жыры», «Алматы түні», «Ты моя мечта», «Қуанышым менің», «Сағындым сені», «Алатау», «Қайдасың?» атты авторлық әндер және «Құдаша», «Ауылың сенің іргелі» және т.б. халық әндері бар. Аға буын өкілдері бұл фильмді тамашалай отырып, жастық шақтарына ойша саяхаттаса, жастар жағы құлақта жатталып қалған әсерлі әндердің орындаушысы – «Дос-Мұқасан» тобының шығу тарихымен, өнердегі жетістіктерімен жақын танысты. Фильм топтың шығармашылығына қызығатын жастардың көбеюіне ықпал етері де сөзсіз.

P.S.

Өкінішке қарай, жергілікті кинотеатрлардағы «Дос-Мұқасан» фильмінің премьерасы аяқталды. Оның өзі тек 22.40-та көрсетілгендіктен, көрерменге қолайсыздық туғызды. Көпшілікті тәнті еткен топ туралы тың туындыны үлкен экраннан тамашалауға үлгермеген жұртшылық үшін қайта көрсетілім ұйымдастырылса деген тілек бар. Облыстық мәдениет, тілдерді дамыту және архив ісі басқармасы халыққа рухани азық беретін отандық киноөнімдерді көпшілікке ұсынуға жағдай жасаса, нұр үстіне нұр болар еді. Себебі, бұл фильмде тек бір топтың тарихы емес, қазақ мәдениеті мен өнері тамаша көрініс тапқан.

Т.ӘБІЛДА.