Қазіргі жастар неге әуес?

Бүгінгі жастардың өмірге деген көзқарасы, алға қойған мақсаттары орасан зор, арманы асқақ. Соған орай мемлекет тарапынан жұмыс жасаймын, өз ісімді бастап, жеке кәсібімді дамытамын дегендерге жол ашық. Бүгінгі күннің өскелең ұрпағының назарын білу мақсатында «Saryarqa samaly»-ның Instagram-дағы парақшасында «Онлайн желі» ұйымдастырдық. Тікелей желі қонағы - Жастар бастамаларын дамыту орталығы директорының міндетін атқарушы Бауыржан Жансейітов.

- Жастар бастамаларын дамыту орталығының жұмысы, басты мақсаттары қандай?

- Орталығымыз 2013 жылдың сәуір айынан бастап жұмыс істейді. Жастардың ордасы «бір терезе» қағидаты бойынша жұмыс жасайтын алғашқы орталық болып табылады. Бірінші кезекте мән берілетін мәселелер - жастарға көмек көрсету, жобаларын қолдау, кеңес беру. Облыстық Жастар бастамаларын дамыту орталығында Патриоттық тәрбие орталығы, Креативті жастарды қолдау орталығы, Мониторинг және аналитика орталығы, NEET санатындағы жастармен жұмыс жасау орталығы, Ақпараттық қолдау орталығы бар. Әр бөлім белгілі қағида бойынша жұмыс жасайды.

- Әр бөлімнің көздеген міндеттерін тарқатып айтсаңыз...

- NEET санатындағы жастармен жұмыс жасау орталығында 14-29 жас аралығындағы жастар мемлекет тарапынан қабылданған бағдарламалар туралы біліп, кеңес ала алады. Мысалы, «Жастар тәжірибесі». Бұл бағдарлама жас өреннің өсіп-дамуына септігін тигізетін жақсы бағдарлама деп ойлаймын. Бұрындары жарты жыл мерзімге есептелсе, қазіргі таңда қолдау бір жылға дейін ұзартылды. Бірінші кезекте бұл - тәжірибе, сонымен қатар мемлекет тарапынан жалақы беріледі. Егер «Дипломмен - ауылға!» бағдарламасының санатына сай болса, шалғай жатқан ауылға барып, жұмысқа тұруына болады. Яғни, бұл бөлім бірнеше қызметті қамтиды. Тұрғын үй мәселелерін шешу, кәсіпкерлікті дамыту және оған бейімделуді қарастырады. Осы тармақтар бойынша әр жас адам керекті мағлұматты ала алады. Жұмыспен қамту бойынша бізге келген сәтте орталық оған сағаттық, уақытша немесе тұрақты жұмысты ұсынады. Қандай мекемеде бос орын бар, тәжірибесі талап етіліп, арнайы инспектор анықтайды. Жұмыс іздеуші жас ұнаған, қызығушылық танытқан жұмысты таңдай алады.

- Бүгінде дәстүрлі шараларға айналған жобалар бар ма?

- Жастар бастамаларын дамыту орталығында бос орындар жәрмеңкесі ай сайын өткізіледі. Ол уақытта жұмыс берушіні шақырамыз. Арнайы алдын ала хабарландыру арқылы 70-ке жуық мекеме – кәсіподақ өкілдерін шақырамыз. Жәрмеңкеде жұмыс беруші мен іздеуші қатысушылар арасында әңгімелесу өтеді. Сонымен бірге жастарды тікелей жұмыспен қамтитын «Тиімді таңдау» жобасы бар. Біздің жастар орталығына белгілі бір мекеме не болмаса зауыт болсын өздеріне қажетті мамандарды атап көрсетіп, тапсырысын қалдырады. Сол бос орындарға оған дейін орталығымызға өтініш берген жас адамдарды тартамыз. Жұмыс берушіге берілген тізімнің кем дегенде жартысы жұмысқа тұрады. Тұрақты немесе сынақ мерзімімен уақытша жұмысқа алынады. Мұндай қызмет көрсету маңызды деп ойлаймыз. Ал, екінші атап өтер жайт, «Нұрлы жер», «Шаңырақ», «7-20-25», «Бақытты отбасы» секілді мемлекеттік бағдарламалар туралы банктердің ұсыныстары жайлы мағлұмат беріледі. Одан бөлек, Астана, Алматы, Қарағанды өңірлерінде жастарға арналған баспанамен қамту туралы айтылады. Павлодар өңірінде әзірше мұндай бағдарлама жоқ. Дегенмен, жуырда «Ертіс жастары» атты бағдарлама жүзеге асырылады деген жоспар бар. Жоспар жүзеге сәтті асса, өңір жастарына баспана алуға мүмкіндіктер ашылар еді.

- NEET санатындағы жастармен жұмыс жасау барысында қандай да бір өзгерістер болды ма?

- Сөз басында NEET сөзінің мағынасына тоқтала өткім келеді. NEET санатына еш тәжірибесі жоқ, білімі жоқ, мамандық игерген, бірақ тәжірибесі жоқ жастар жатады. Қазіргі таңда NEET санатының пайызы 4,8 көрсеткішті құрайды. Өткен жылы 4,9 пайыз болған еді. Яғни, жыл сайын пайыздық көрсеткіш азайып келеді. Негізі, облысымызда 14-29 жас аралығында 130 мыңнан аса жас адам бар. Оның ішінде 87 мыңнан астамы - қала жастары. Жуырда жас аралықты 35-жасқа дейін ұлғайту жайында сөз айтылған болатын. Егер бұл өзгеріс күшіне енетін болса, статистика қайта жүргізіледі. Бұл санатқа жататындарды категориялар бойынша қарастырып отырады. Өйткені бұрындары NEET категориясына декреттік демалысқа кеткен жас аналар да енгізілген. Бірақ, менің ойымша, бұлай дұрыс емес.

- Креативті бөлімдеріңізде волонтерлік бағыт бар. Бұл жұмысқа биыл қанша жас тартылды?

- Волонтерлер оқушылар мен жастар қатарынан тұрады. Қазіргі таңда 50-ге жуық волонтер бар. Олар өздерінің шараларын ұйымдастырады. Яғни, ардагерлерге көмектесу. Түрлі акцияларға шығып, әрдайым көмек қолын созуға әзір. Қаламызды көркейтуге арналған шараларға, сенбіліктерге қатысады. «Күш – бірлікте, талап - тірлікте» дегендей, жұмыла жасаған жұмыстың мәнісі де зор болмақ.

- Ауыл-аймақтардағы жастар орталықтарымен байланыс қалай? Қандай да бір бағдарламалар бар ма? Нақты атап өтсеңіз...

- Аудандарда орналасқан жастар ресурсы орталықтарымен тікелей жұмыс жасаймыз. Яғни, олардың әдістемелік жұмыстарына қолдау көрсетеміз. Облыс бойынша 12 жастар орталығы бар. Алдағы уақытта жастар ресурс орталықтары арасында үздіктерді анықтау байқауы өтеді. Қанша адамды жұмыспен қамтығандарын, өздерінің жұмыс индикаторларын көрсетеді. Соңында атқарылған жұмыс барысын көріп, соған байланысты аталымдар беріледі. Сол арқылы аудандардың жұмыстарын байқауға болады.

- Бүгінгінің жастары неге еліктейді?

- Қазіргі жастар жаңашылдыққа еліктейді. Біріншіден, өздерінің біліктілігіне назар аударады. Мысалға айтар болсам, жастар бастамаларын дамыту орталығында клубтық жұмыс жүргізіледі. Әр жас адам қызығушылығы туындаған үйірмеге тегін   бара алады. Мәселен, әуесқой тіл үйренемін деушілерге «3D программалау бойынша», робототехника сабақтарына қатысып, білім көкжиегін кеңейте алады. Мұны айтып жатқан себебім, осы түрлі қосымша бағыттар арқылы жас өрен тұлға болып қалыптасу барысында біліктілігін арттырып, өзін-өзі дамытумен айналысады. Сол себепті, қазіргі жастарда бұрынғыға қарағанда жақсы мүмкіндіктер ашылған. Білім мен ғылымның дамуына, өнерге баулитын бағдарламалар баршылық. Солардың ішінен жастар өзіне жарайтын, жанына жақын бағытты таңдайды.

- Сұхбатыңызға рахмет! Жұмысыңызға жеміс тілейміз.

«Онлайн желіні» жүргізген – Аяулым ТӨЛЕГЕНОВА.