Халықтың сенімді қорғаны

Еліміз тәуелсіздік алғалы қылмыстық әрекеттер саны шамамен үш есеге азайды. Дегенмен, құқық қорғау органдарында істі тергеудегі сылбырлық, жәбірленушілер арызына атүсті қарау, жемқорлық әрекеттер түбегейлі жойылмай тұр. Сондықтан саланы толығымен реформалап, цифрландыру тетіктерін тиімді пайдалану керек.

Кеше облысқа жұмыс сапарымен келген ҚР Ішкі істер министрі Марат Ахметжанов тұрғындармен және бұқаралық ақпарат құралдары өкілдерімен кездесіп, көпшілік көкейінде жүрген сауалдарға жауап берді. Еліміздің бас полицейі Марат Мұратұлы өңірлерді аралауды біздің аймақтан бастағанын да атап өткен жөн. Министр жұртшылықпен жүздесу барысында полиция қызметкерлерін көптеген реформа күтіп тұрғанын тілге тиек етті.

- Президент Қасым-Жомарт Тоқаев биылғы Жолдауында ауқымды реформаларға айрықша тоқталды. Бұл ретте құқық қорғау органдарының жұмысын жетілдіруге қатысты бірқатар нақты тапсырма берді. Ел билігі мен халықтың бізге қойып отырған басты талабы - әділ, заңды шешімдерді қабылдау. Оны орындау үшін құқық қызметін жүйелендіріп, қол байлайтын қағазбастылықтан арылу керек. Қазіргі уақытта осы бағыттағы жұмыстарды бастап кеттік. Бірақ реформалар біржақты болмайды. Сондықтан бізге халықтың қолдауы, бірлескен әрекет керек, - деді министр. Айталық, бүгінде құқық бұзу-шылықтың алдын алу мақсатында «Сергек. Қорғау» қосымшасы іске қосылды. Сол арқылы жол-көлік оқиғаларының орын алуына тосқауыл жасау көзделіп отыр. Яғни, жылдамдықты асырған, жалған нөмірлер таққан көлік жүргізушілері бейнебақылау камералары арқылы бірден анықталып, полиция өкілдеріне дереу хабар беріледі. Осы жылдың екінші жартыжылдығында Павлодар облысында да цифрлық пилоттық жоба жүзеге аспақ. Терең сараптама жасау мақсатында құрылатын арнайы бағдарлама қылмыстар санын азайтуға бағытталады. Осы орайда министр статистикалық деректерді де мысалға келтірді.

- Әлеуметтік желілердің дамығаны соншалық, тұрғындар түсіріп, тарататын суреттер мен бейнежазбаларға қарап, күніне көптеген қылмыс жасалады деп ойлайтынымыз рас. Бірақ сандарды сөйлетер болсақ, олардың едәуір азайғанын байқаймыз. 1997 жылдан бері жылына кемінде 2500 адам өлтіру фактісі тіркелсе, соңғы 5-6 жылда 1 мыңнан асқан жоқ. Тәуелсіздіктің алғашқы жылдары Қазақстан Республикасы түрмедегі жазасын өтеушілер саны бойынша әлемде үшінші орында болса, қазір 97-орынға дейін сырғыды. Өткен жылдың төрт айында Павлодар облысында 27 адам жанын қию оқиғасы болса, биыл жыл басынан бері 13 қайғылы жағдай тіркелді. Жалпы, Павлодар облысының құқық қорғау саласында ілгерілеушілік бар. Электронды қылмыстық істер, істі жүргізудің үш сатылы моделі елімізде алғаш болып осы өңірде басталды. Десе де, жетілдіретін тұстар да жетерлік. Полицейлер сапында құқық қорғаушы деген атқа кір келтіріп жатқан қызметкерлер бары өкінішті. Жақында ғана бюджеттік қаржыны жымқырды деген күдікпен облыстық полиция департаменті бастығының орынбасары қамауға алынып, департамент бастығына іздеу жарияланды. Осындай олқы тұстар болмас үшін кадрларды «тазарту», жаңа қызметкерлерді қабылдау қарқынды жүріп жатыр, - деп атап өтті М.Ахметжанов. Сонымен қатар, министр тәртіп сақшыларының жұмысын бағалау форматы өзгеретінін атап өтті. Бұрын полицейлер тек көрсеткіштік сандарды жақсартуға ден қойып келсе, енді әр қызметкердің жұмыс сапасы бағаланатын болады. Кездесу кезінде тұрғындар полицейлердің жұмысына қатысты шағымдарын да, алғыстарын да білдірді. Кейбірі мал ұрлығы, жол-көлік оқиғасына қатысты істердің сиырқұйымшақтанып кеткенін алға тартып, жекелеген тергеушілердің өтініш-арыздарды жылы жауып қоя салатынын айтты. Мәселен, осыдан бес жыл бұрын облыс орталығындағы пәтерлердің біріне ұры түсіп, 10 млн теңгенің мүлкін жымқырып кеткен. Алайда қарақшылық әрекетке барғандар әлі күнге дейін анықталған жоқ. Пәтер иесі облыстық полиция департаментінің өкілдері бұл іске немқұрайлы қарап отырғанына налып, мәселенің анық-қанығын анықтауды сұрады. Ал бір тұрғын керісінше полиция қызметкерлерінің іске адал екенін айтып, ризашылығын білдірді. Тұрғынның сөзінше, осыдан екі жыл бұрын әлдекімдер айдап кеткен қымбат көлігін тергеушілер Қарағанды облысынан тапқан. Тергеушілер ұйымдасқан қылмыстық топты құрықтап, талай тұрғынның көлігін басқа өңірлерден әкеліп, иелеріне қайтарған екен. «Осындай қызметі үшін бір топ тергеуші марапатқа лайық деп ойлаймын» деген пікірін білдірді ол. Аталмыш ұсынысты министр Ахметжанов қолдап, тергеушілерді марапаттауға ұсынуды тапсырды. Бұл ретте еліміздің бас полицейі Павлодар облысында басталған тәжірибе – модульдік пункттерді салу жобасына оң бағасын берді. Жұмыс сапары барысында азаматтарды жеке қабылдап, олардың талап-тілектеріне де құлақ түрді. Жалпы алғанда, Ішкі істер министрі павлодарлық полицейлер реформаларды орындауда белсенділік танытады деген сенім білдірді.

Құндыз ҚАБЫЛДЕНОВА.

Суретті түсірген - Есенжол Исабек.