Ұлттық мұраның ұлықтаушысы

Тәуелсіз ел атанып, еңсемізді тіктеген тұста ұлтымыздың ұлттық рухын оятып, ұрпақ тәрбиесіне ерекше көңіл бөлетін іргелі ұйымның іргесі қаланды. Ол – бүгінде құрылғанына 30 жыл толып отырған облыстық Мұсылман әйелдер лигасы, қазіргі «Нұр Ана әлемі» қоғамдық бірлестігі болатын.

Осы қоғамдық ұйымның алғашқы ұйымдастыру жұмысына атсалысқан ынталы топ құрамында Шолпан Байғалы, Ғалия Балтабай, Еңлік Жұматаева, Қапентай Жұмабаева, Хатима Рахматуллина, Гүлнәр Садуова, Зейнеп Садықова, Аққайша Мусина, Мая Хамзиналар бар еді. 1991 жылғы 13 маусымда өткен лиганың құрылтай конференция-                                              сында ұлағатты ұстаз, білікті ұйымдастырушы, ҚазКСР оқу-ағарту ісінің үздігі Зара Қабдышқызы бірлестіктің төрайымы болып тағайындалады. Республикалық мұсылман әйелдер қоғамының төрайымы Әмина Нұғманованың қатысуымен өткен осы құрылтайда облыстық қоғамның басқарма мүшелері де сайланды. Оның алғашқы құрамында Зара Қожахметова, Ғалия Балтабай, Шолпан Байғалы, Ырысты Өтегенова, Бақтылы Әмірғалиева, Мая Хамзина, Сәуле Мырзатаева, Ырысты Ахметова, Айман Қасенова, Қайныш Айтмаханбетова, Гүлнәрім Қаниева, Нұршат Нұрғалиева, Шарбат Жұмаділовалар болды. Қоғамдық ұйым қазақ халқының салт-дәстүр, әдет-ғұрыптарын дәріптеп, жастарды адамгершілікке, имандылыққа тәрбиелеу бағытында мол еңбек сіңірді. Ұлтаралық татулық пен достықты насихаттауда да ұжымның үлесі зор. Зара Қабдышқызы қоғамдық жұмысқа білек сыбана кірісіп, оны тыңғылықты жүргізе білді. Облыстық мұсылман әйелдер лигасы қазақ халқының ұмыт болған ұлттық құндылықтарын жаңғыртып, ел-жұртымен қайта қауыштырды. Алғашқы «Қымызмұрындық», «Наурыз» мерекелерін ұлттық бояуын қанық етіп ұйымдастырып, «Тұсаукесер», «Бесікке салу», т.б. рәсімдерді өткізуге ерекше мән берді. Осы істің басы-қасында жүрген Зара Қабдышқызы ерекше пайым-парасатымен қашанда жұртқа үлгі бола білді. Ол кісінің ел үшін жасаған игі істерін өңірдің халқы ешқашан ұмытпайды.

- Зара Қабдышқызы облыстық мұсылман әйелдер лигасының жұмысын алға бастыру үшін аянбай тер төкті. Сөзі мен ісі бір жерден шығатын әділетті жан болды. Өзінің сөйлеу мәдениетімен, киім киісімен өзге апаларға үлгі көрсететін. Үлкенді үлкен деп құрметтеп, кішіге ізет көрсететін. Лига мүшелерінің жұмысын әркімнің қабілетіне қарай бөліп беріп, еңбегіне қарай лайықты бағалайтын. Зара Қабдышқызының бастамасымен лига құрамындағы ақ жаулықты аналар еліміздің қасиетті жерлерін аралап, Мәшһүр Жүсіп кесенесі, Семейдегі Абай, Шәкәрім кесенелері, Түркістандағы Қожа Ахмет Яссауи, Арыстанбаб, Домалақ Ана кесенелеріне, т.б. барып, мінәжат етуге мүмкіндік алды. Ол кісінің кеңпейілді жарқын бейнесі жадымызда мәңгі сақталады, - дейді облыстық Мұсылман әйелдер лигасының негізін қалаушылардың бірі, «Нұр Ана әлемі» қоғамдық бірлестігінің мүшесі Нұршат Нұрғалиева. Таяуда Лиганың тұңғыш төрайымы, педагогика саласының үздігі Зара Қожахметоваға өзі оқып-білім алған, кейін көп жылдар бойы қызмет еткен Абай атындағы №10 мектеп-лицейінде тағзым тақтасының ашылуы артынан өшпейтұғын із қалдырған ұлағатты ұстазға деген ел құрметінің айқын көрінісі болды.

Қамқорлық боп ұраны...

Зара Қабдышқызы басшылық еткен облыстық мұсылман әйелдер лигасы жұмысын қарттар үйінен бастап, мекемемен тұрақты байланыс орнатады. «Бижан ата» мешітіне арнайы көлікпен қарттар үйіндегі 27 қарияны алғызып, мешіт ауласында Құрбан айт мерекесіне орай жайылған ақ дастархан басына шақырады. Лиганың ақ жаулықты аналары қала маңындағы Черноярка балалар үйіне барып, мұсылман балалары үшін сүндет тойын да өткізді. 1995 жылы Лига көп балалы және аз қамтылған отбасылардан шыққан дарынды қыздарға арналған ізгілік пен мейірімділік рухында тәрбиелейтін «Мұрагер» пансионатының құрылуының бастамашы болды. «Иман – жүрек кілті» деген қағиданы берік ұстанған лига мүшелері Мәйкеш Нұрымова, Гүлнәрім Қаниева, Рымкеш Исенова, Елеукен Әлмұханова, Алма Смағұловалар қасиетті Меккеге барып, мұсылманға парыз болған қажылық сапарын орындады.

Тәрбие өзегі

Ұлттың өзегі болған басты құндылықтарды сақтап қалуда мұсылман әйелдер лигасының үлесі зор. Жастардың бойына адамгершілік дәнін сеуіп, отансүйгіштікке тәрбиелеу арқылы еліміздің өркендеуіне елеулі үлес қосты. Ақ жаулықты әжелер ұрпақ тәрбиесі үшін қыруар іс тындырды. Зара Қабдышқызы облыстың барлық аудандарында қоғамның филиалдарын ашуға мұрындық болып, қыз-келіншектер мен ақ жаулықты аналарды имандылыққа үндеді. Өңірде «Қымызмұрындық» мерекесін өткізуге Зара Қабдышқызының өзі бастамашы болған екен. Орталық алаңда өтетін «Әз Наурыз», саябақтағы «Қымызмұрындық» ұлттық мерекелері әлі де елдің есінде. Ата-бабаларымыздан мирас болған киелі дәстүр қайта жаңғырып, Кереку-Баян жерінде «Қымызмұрындық» мерекесі дүбірлі тойға ұласты. Ұлттық нақышта безендірілген киіз үйлерде ұлттық тағамдарға толы ақ дастархандар жайылып, халыққа қымыз таратылады. Кейін осы игі шара облыс басшылығы тарапынан қолдау тауып, барлық аудандардың қатысуымен өтетін думанды мерекеге айналды. Осылайша Лига ұлттық тағам – шипалы сусын қымызды дәріптеу арқылы ұлт мерейін асырды. Бүгінде «Қымызмұрындық» мейрамы облыстың барлық аудандарында тойланады. Қазақ халқының ұмыт бола бастаған «Тұсаукесер», «Бәсіре», «Бесікке салу» секілді дәстүрлерін жетімдер үйі, қарттар үйі, т.б. мекемелерде сахналап, ұлттық сананы жаңғыртып, салт-дәстүр сабақтарын да өткізді. Сонымен қатар «Қыз сыны», «Келіндер сайысы» байқауларын ұйымдастырып, «Қыз ұзату», «Қыз балаға үкілі бөрік кигізу» сияқты салт-дәстүрлерді жаңғыртты.

Жас ұрпаққа жөн сілтеп...

Бірлестік өңір жастарын ұлтжандылыққа тәрбиелеп, ұлттық салт-дәстүрлерді насихаттау, қайырымдылық жобалардың басы-қасында жүріп, көптеген игі істерді атқарды. Көптеген мекемелерде қазақтың тілі, ділі, салт-дәстүрін кеңінен насихаттап, көмекке зәру жандарға қамқорлық жасап, қаланың оқу орындарындағы жастарды тәрбиелеуде облыстық мұсылман әйелдер лигасының еңбегі өлшеусіз. Лига қала мектептері мен жоғары оқу орындарында жастармен кездесулер өткізіп, теледидар арқылы «Келін мен ене арасындағы қатынас», «Жастардың үлкендерге деген құрметі» тақырыптарында тәрбиелік мәні зор іс-шаралар өткізді. Сонымен қатар облыстық мұсылман әйелдер лигасы Бұқар жырау атындағы әдебиет және өнер мұражайы, Потанин атындағы тарихи-өлкетану мұражайы, Майра Шамсутдинованың ән шығармашылығы мұражайы, облыстық кітапханамен қоян-қолтық жұмыс істеп, ЖОО-ның студенттерімен, Б.Ахметов атындағы педагогикалық колледждермен, заң колледжі, медициналық колледж және қаланың көптеген мектептерімен жұмыс істеді.

Әсем әні әуелеп...

1997 жылы облыстық мұсылман әйелдер лигасы 30-дан астам адамнан құрылған әжелер хорын ұйымдастырды. Белгілі сазгер Назымбек Дүкенбайұлы жетекшілік еткен әжелер хоры облыс көлемінде өткен әрбір шараға белсенді түрде атсалысып, сахнаның сәніне айналды. Бұл ұжым қазір «Ару Ана» ансамблі атауымен елге танымал. Репертуарында жүзге жуық әндері бар өнер ұжымға қазір сазгер Асан Әбдікәрімов жетекшілік етеді. Ансамбль жанынан «Жеңеше» би тобы құрылып, оның құрамында Айман Қасенова, Мая Хамзина, Гүлнәр Төлеубаева, Нұршат Нұрғалиева, Сәуле Билялова, Ғайша Абдрахманова, Құралай Илялова, Гүлнұр Мұсаева, Сұраған Абкей және Қайырлы Жақсыбаевалар болды. Аталған бишілер тобына кәсіби биші Талғат Хансүрен басшылық етті. Қазақ халқының дәстүрлі «Кесе сыңғыры», «Ұршық биі», «Торсық биі», «Кесте биі», «Маусымжан» билерін халықтың назарына ұсынады.

Сара жолды жалғаған

2013 жылы қайта тіркеуден өткен бірлестік – Павлодар облысы «Нұр Ана әлемі» қоғамдық бірлестігі деп аталды. Бүгінде аталмыш бірлестік облыстық Мұсылман әйелдер лигасы салған сара жолды лайықты жалғастырып келеді. Зара Қабдышқызы негізін қалаған ұйымның жұмысын қазіргі таңда шәкірті Бақытжамал Максилова абыроймен алға бастырып отыр. Құрылғанына тура отыз жыл болған ұйым қоғамдағы орнын айқындап алды. Қыз-келіншектер мен жас ұрпақ тәрбиесіне көп көңіл бөлетін бірлестік қазіргі таңда «Мейірім» келіндер тобы, «Нұр болашақ» жастар қанаты өз жұмысын жақсы жолға қойды. «Қуат Әбусейітов атындағы жастар үйі» жанындағы «Қайнар» клубы арқылы жастармен тығыз байланыс орнатқан. Сондай-ақ қазақтың ұлттық құндылықтарын насихаттайтын кездесулер, түрлі шаралар жиі ұйымдастырылады. «Нұр Ана әлемі» қоғамдық бірлестігінің мүшелері Астана қаласында өткен «Қазақ хандығының 550 жылдығы» тойына қатысты. Өңір аумағындағы Наурыз, Қымызмұрындық, қала күні мерекелеріне белсенділік танытып келеді. Облыстың барлық қалалары мен аудандарындағы филиалдар ауқымды шараларды, қайырымдылық акцияларын, атаулы мерекелер мен ұлттық қолөнерді насихаттайтын шеберлік сағаттарын өткізеді. «Ару ана» вокалды тобы жыл бойы қарттар үйіне, балалар үйіне концерттік бағдарламамен тұрақты түрде шығып отырады. Ұлттық құндылықтарды насихаттап, асыл мұрамызды дәріптеген ұжымның осы бағыттағы жұмыстары одан әрі жалғасын табары сөзсіз.

- «Нұр Ана әлемі» қоғамдық бірлестігі мұсылман әйелдер лигасы бастаған игі істерді жалғастырып келеді. Зара Қабдышқызы қоғамдық бірлестік басшысы ғана емес, облыстық Ассамблеяның алтын қазығына айналғанын ел мойындайды. Ақ жаулықты аналардың қоғамдағы орнын айқындап, біздерге ақылын айтып, татулық, ауызбіршілік, достықты кеңінен насихаттап отыратын. Елдің ұйытқысы болған ұстазым Зара Қабдышқызының абыройлы жолын жалғау – үлкен мәртебе, - дейді Қазақстан халқы Ассамблеясы жанындағы Аналар кеңесінің жетекшісі, «Нұр Ана әлемі» қоғамдық бірлестігінің төрайымы Бақытжамал Шаханқызы.

Торғын ОРАЗАЛЫ.