Мобильді аударымдарға салық салына ма?

Келесі жылдан бастап еліміздің салық саласында бірқатар жаңашылдық енгізіледі. Әсіресе, цифрландыру жобаларына басымдық берілмек. Сол арқылы кәсіпкерлер мен тұтынушыларға қолайлы жағдай жасау көзделіп отыр. Соңғы уақытта қоғамда қызу талқыланып жүрген мобильді аударымдарға қатысты өзгерістер де орын алады. Осы және өзге де жаңа талаптар туралы облыстық мемлекеттік кірістер департаменті басшысының орынбасары Рысбек Мінәйімбеков айтып берді.

- Рысбек Мінәйімбекұлы, қазіргі таңда банктердің мобильді қосымшалары арқылы төлем жасау мәселесі жиі көтеріліп жүр. Кейбір такси жүргізушілері, электр құралдарын, сантехника желілерін жөндеумен айналысатын мамандар, жалпы қызмет көрсету саласының өкілдері мобильді аударымдарға салық салынатынын алға тартып, қолма-қол ақшамен төлеуді талап етеді. Бұған қатысты не айтасыз?

- Бұл мәселенің жиі талқыға түсіп жатқаны рас. Кей кездері біздің департаментке де банктердің мобильді қосымшалары арқылы төлем жасау мәселесіне қатысты сұрақтар жолданып жатады. Біздің басты міндет – «көлеңкелі» бизнестен арылып, міндетті түсімдердің ашықтығын қамтамасыз ету. Жеке кәсіпкер ретінде тіркеліп, табысын тиісті құжаттарда көрсететін бизнес өкілдеріне байланысты ешқандай мәселе жоқ. Олар төлемді қолма-қол ақшамен де, мобильді қосымша арқылы да қабылдай алады. Тек келесі жылдан бастап электронды түрде төлем жасаған тұтынушыға түбіртек беруі тиіс. Бұл – тұтынушылардың құқығын қорғау үшін қолға алынып жатқан шара. Егер мобильді аударым арқылы алған тауар сапасыз болса, тұрғын сатушы берген түбіртекті көрсетіп, заттың сомасын қайтарып ала алады. Ал тиісті органдарда тіркеуден өтпеген, бірақ тұрақты табыс табатын такси жүргізушілері, басқа да қызмет көрсетушілерге қатысты әңгіме бөлек. Келесі жылдан бастап салық заңнамаларына енгізілетін өзгерістерге сәйкес, екінші деңгейлі банктердің міндеттер аясы кеңейеді. Соның қатарында жеке тұлғалардың шоттарына түсетін қаражат туралы ақпаратты ұсыну да бар. Егер жеке кәсіпкер немесе жеке тәжірибемен айналысатын азамат ретінде тіркелмеген тұрғынның шотына ай сайын белгілі бір көлемдегі қомақты сома түссе, банктер тиісті ақпаратты салық органдарына ұсынады. Кейін камералдық бақылау жүргізіліп, мәселенің анық-қанығы анықталады. Қызмет көрсетуі арқылы кірісі көбейіп, бірақ тіркеуден өтуден және салық төлеуден жалтарып жүрген тұрғындар болса, алдымен жеке кәсіпкер ретінде тіркелу туралы ескерту беріледі. Оған құлақ аспаса, айыппұл салынады. Бұл мәселе бойынша тәуекелдерді басқару жүйесі дайындалуда. Содан кейін нақты талап-ережелер белгілі болады.

- Көпқабатты баспаналардың жертөлелеріндегі белгілі бір аумақты меншіктеп алған тұрғындар тарапынан да салық төлеуге қатысты сұрақтар туындап жатады. Олар келесі жылдан бастап декларация тапсырудан босатылатыны рас па?

- Бұған дейін жертөледе заңдастырылған қосымша ғимараты бар тұрғындар 700.00 формасы бойынша қаржы есебін тапсыруға міндеттелетін. Яғни, тұруға жарамайтын, бірақ қандай да бір заттарды сақтауда қойма ретінде пайдаланылатын нысандар үшін белгілі бір сомада салық төленіп келді. Ал келесі жылдан бастап көпқабатты үйлердегі қоймалар үшін жеке декларация ұсынудың қажеті болмайды. «Азаматтарға арналған үкімет» корпорациясы оларды жылжымайтын мүлік есебіне қосады. Соған сәйкес, салық көлемі пәтерге салынатын міндетті төлем сомасына қоса есептеледі.

- Енді 2022 жылы іске қосылатын цифрлық жобаларға тоқталып өтсеңіз...

- Келесі жылдың 1 наурызынан бастап «Салық төлеушінің төлқұжаты» ұғымы енгізіледі. Биыл сауда нүктелерінің иелері мемлекеттік кірістер органдарынан арнайы QR-кодтар алды. Сауда жасауға келген кез келген адам сол кодтарды сканерлеу арқылы дүкеннің иесіне қатысты негізгі ақпараттарды, кассалық бақылау машинасының бар-жоғын біле алады. Бұл тексеруші органдардың жұмысын да жеңілдетеді. Себебі кей кездері сатушылар бизнес нысанының кімге тиесілі екенін айтудан бас тартады. Сол кезде көпшілікке көрінетін орынға орналастарылған QR-кодты сканерлеуге болады. 2022 жылы мұндай арнайы кодтар қоғамдық тамақтану орындарында да қойылуы тиіс. Тағы бір жаңа жоба – «E-Salyq Business». Тұрғындар осы мобильді қосымшаны жүктеп алып, жеке кәсіпкер ретінде тіркелу, салық сомасын білу, міндетті төлемдерді аудару сияқты қызметтерді онлайн түрде жасай алады. Кәсіпкерлер мен тұтынушыларға ыңғайлы болатын осындай жобаларды жүзеге асыру бойынша жұмыстар жыл бойы жалғасын табады.

- Ақпаратыңызға рақмет!

Сұхбаттасқан –
Құндыз ҚАБЫЛДЕНОВА,

Суретті түсірген - Есенжол Исабек.