Референдум - сайлау емес, таңдау

Облыс бойынша жасақталған республикалық референдумның штаб өкілдері аймақтағы елді мекендерді аралап, тұрғындарға Ата Заңға енгізілетін өзгерістер мен түзетулер бойынша түсіндіру жұмыстарын жүргізуде

«Қағандық» қоғамдық бірлестігінің төрағасы, республикалық референдумды өткізуге қатысты облыста жасақталған азаматтық штабтың мүшесі Еркеғали Жанғазының айтуынша, өңір тұрғындарының референдумға деген көқарастары оң.

- Облыстық штаб өкілі Асылбек Туғанбаймен бірге референдумға қатысты сұрақтарды талқылап, пікір алмасу мақсатында Аққулы ауданына бардық. Барымызша бұл күннің маңыздылығы мен қажеттігі туралы сөз қозғадық. Кейбір жеке баптарға тоқталып қана қоймай, өз пікірімізді білдірдік. Референдум - сайлау емес, таңдау. Оған енгізіліп отырған өзгерістер - халықтың сұрауы, өтініші. Ежелде қарапайым халықтың даты болса, қазіргі біздің датымыз, өз таңдауымызды жасауға мүмкіндік беретін де осы референдум деген ойды да сарапқа салдық, - дейді Е.Жанғазы. Сонымен қатар, ол аудан және ауыл тұрғындарының жер қойнауы, тіл, жемқорлық пен зейнетке шығу жасын төмендету сияқты мәселе көтергенін атап өтті. Ал штаб өкілдері журналист Болат Аманбаев пен «Әділдік жолы» облыстық филиалының басшысы Нұргүл Қайырденова Баянауыл ауданына ат басын бұрды.

- Баянауыл ауданы - қазақы болмыспен, ұлтқа тән парасат-пайыммен ерекшеленетін аймақ. Кездесу барысында тұрғындар Ата Заңымызға енгізілгелі отырған толықтырулар мен өзгерістер бойынша ойларын ортаға салды. Олар өз тараптарынан референдум ізгілікті қоғам, өркениетті мемлекет құру үшін маңызды екенін жеткізді. Сондай-ақ, мұнда «Әділдік жолы» қоғамдық бірлестігінің де мақсаты мен міндеттері туралы әңгіме өрбіді, - деді Нұргүл Әментайқызы. Атап өтер болсақ, республикалық референдумды өткізуге қатысты облыста жасақталған азаматтық штабтың өкілдері 5 ауданға барып, референдум бойынша жиын өткізді. Алдағы уақытта өзге де ауыл-аймаққа сапарды жалғастырады.

Әзірлеген - М.Төлебай.

Үлкен өзгерістер күтіп тұр

Республикалық референдумды өткізуге қатысты жасақталған өңірлік қоғамдық қолдау штабының мүшелері аудан-қалаларды аралап, жұртшылықпен кездесіп, түсіндіру жұмыста-
рын жүргізуде. Спикерлер жергілікті тұрғындарға Конституцияға енгізілетін өзгерістер жайында жан-жақты баяндап, сауалдарына жауап беруде. Осы аптада штабтың бір төп өкілі Баянауылдың Майқайың кентіндегі «Майқайыңалтын» кен байыту комбинатында болды. Бұл кәсіпорында бүгінде 900 адам еңбек етеді, жұмыскерлердің еңбекақысы аудан бойынша жоғары. Комбинат жылына қазынаға 6 млрд. теңгеге дейін салық төлейді. Эконо-микалық тұрғыдан тиімді саналатын комбинаттың көз тойдырар көрсеткіштері баршылық. Референдумды қолдау республикалық қоғамдық штабының Павлодар облысы бойынша өкілдігінің мүшелері Нұргүл Қайырденова мен Болат Аманбаев кент жұртшылығымен кездесуге келгенін білген комбинат басшысы Қуаныш Ботин ұжыммен арнайы кездесуге шақырды. Коронавирус індеті өршіп тұрған сонау бір сұрапыл күндері «Майқайыңалтын» кен байыту комбинаты аймақта алғашқылардың қатарында ұжым болып екпе салдырғанын айтып өтейік. Жаңашыл, жасампаз референдумда ұжым болып дауыс беретіндерін жеткізді. Ата Заңдағы өзгертулер әділетті қоғам қалыптастыруды көздейді. Халықтың билігін күшейтеді. «Біз Референдум өткізуді қолдаймыз, жаңа реформаларға сенеміз!», - деді кеншілер бірауыздан.

Өз тілшіміз.

Көпполярлы жүйе

Соңғы бірнеше ай ішінде Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев елімізде елеулі саяси реформалар жүргізуге қатысты бірнеше рет ұсыныс жасады. Референдум бойынша көптеген өзгерістер жоспарланған. Олардың барлығы маңызды және Қазақстанның одан әрі демократиялық дамуына елеулі үлес қосатыны айқын. Олардың кейбіріне тоқталайық. Біріншіден, Парламенттің жұмысын қалыптастыру және ұйымдастыру тәртібі өзгеруде: депутаттардың көпшілігі, әрине, партиялық тізімдер бойынша сайланатын болады. Бірақ бір мандатты өте үлкен округтер де болады. Бұл аталған аймақ тұрғындары арасынан тәуелсіз депутаттардың пайда болуына әкеледі. Мемлекет басшысының: «Біздің алдымызда Парламенттің рөлін нығайту міндеті тұр, бұл «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасын табысты іске асырудың маңызды факторына айналады. Бізде болашақтың айқын бейнесі және мықты азаматтық қоғамы бар тиімді мемлекет – жаңа Қазақстанның контуры бар» дегені бар. Парламенттік жүйені қайта форматтау Мәжілістің рөлін күшейтуге мүмкіндік береді. Екіншіден, саяси партияларды құру және тіркеу рәсімдері айтарлықтай жеңілдетіледі. Тіркеу шегі 4 есеге – 20 мыңнан 5 мың адамға дейін төмендейді деп жоспарлануда. Өңірлік өкілдіктердің ең аз саны үш есеге – 600-ден 200 адамға дейін азаяды. Шамамен үштен бір бөлігі, 1000-нан 700 адамға дейін, партия құру үшін бастамашыл азаматтар тобының ең аз саны азаяды. Мұның бәрі қазақстандық азаматтық қоғамның дамуына, ел азаматтарының барлық мүдделерін білдіретін жаңа тәуелсіз саяси бірлестіктердің пайда болуына одан әрі оң серпін беруге тиіс. Бұл реформалар қазақстандықтардың өміріне оң әсерін тигізеді, көпполярлы партиялық жүйені қалыптастыруға көмектеседі, сондай-ақ азаматтық белсенділікті ынталандырады.

Ильдар ҚАЛИЕВ,

саясаттану ғылымдарының кандидаты, Торайғыров университетіндегі әлеуметтік-саяси зерттеулер институтының директоры.