Шегірткенің шырылы

Өсімдік зиянкестерімен күрес қалай жүруде?

Шегіртке тектес зиянкестердің салдарынан жыл сайын ауыл шаруа-шылығы дақылдарының 30-35 пайызы зардап шегеді екен. Қанатты шегірткелер қоныстанған алқап өсімдіктерінің сапасы да кеми түседі. Былтыр өңіріміздегі бірқатар жайылымдық жерлерді шегіртке басып, агроқұрылымдар шаруасына айтарлықтай шығын келтіргені белгілі. Биыл алқаптарда өсімдік зиянкестері жайламауы үшін алдын алу шаралары ерте басталды. Арнайы мамандар шегірткенің қауіпті ошағын анықтап, олармен күрес жүргізуде.

Жыл сайын жаз маусымында егістік алқаптарды жайпап, өсімдік атаулыдан түк қалдырмай жапырып кететін үйірлі шегіртке биыл да диқандардың үрейін ұшырып тұр. Мамандардың айтуынша, күн райы қызғаннан қаптап кететін шегірткеге қарсы күресті күшейтпесе, кейіннен олар бой бермей кетуі мүмкін. Бас-аяғы 57 күн ғана өмір сүретін шырыл-дауық шегірткелер диқанның есіл еңбегін зая кетіруі бек мүмкін. Осыған орай, жуырда Павлодар облыстық аумақтық инспекциясының алаңында «2022 жылы Павлодар облысының аумағындағы шегіртке зиянкестерімен, сондай-ақ, басқа да аса қауіпті зиянды және карантиндік ауыл шаруашылығы дақылдары объектілерімен күрес жөніндегі іс-шараларды ұйымдастыру туралы» тақырыбында семинар өтті. Алдымен облыстың зиянкестерге қарсы күрес жоспары мен техникалық жабдықтардың дайындығымен танысқан қатысу-шылар семинар барысында мәселенің өзектілігіне жіті көңіл бөлді. Сондай-ақ, жиын барысында шегіртке тектес зиянкес-терге қатысты фитосанитарлық жағдай, үйірлі және саяқ шегіртке тектес зиянкестерге қарсы күрес шаралары және олармен күресу үшін байқау рәсімдерін өткізу мәселелері қаралды. Ауыл шаруашылығы басқармасының өсімдік шаруашылығын дамыту бөлімінің басшысы Есентай Мүрсәлімов ағымдағы жылы зиянкестердің қанаты қатайып, егін мен жайылым жерлерді жалмап кетпес үшін жергілікті бюджет есебінен 12 млн теңгеден астам қаражат бөлінгені туралы мәлім етті.

- Жалпы, елімізде қауіпті үйірлі шегірткенің 3 түрі кездеседі. Павлодар облысында тек италиялық прус қауіп төндіруі мүмкін. Өңірде шегірткенің марокколық, италиялық және азиялық деп аталатын 3 түрі көптеп шоғыр-ланған. Бұл зиянкестердің өсімдік және егістік алқабына зияны орасан. Былтыр облыстық бюджеттен бөлінген қаражат есебінен 6,6 мың гектар аумақта өңдеу жұмыстары жүргізілді, - деді Есентай Мүрсәлімов. Семинар қорытындысы бойынша үйірлі шегірткелерге қарсы өндеу іс-шараларды толық және жылдам жүргізу мәселелерін дербес бақылауға алу, бюджет қаражаты есебінен үйірлі шегірткеге қарсы күрес бойынша жоспарланған барлық іс-шаралардың сапалы және уақтылы өткізілуін қамтамасыз ету, жергілікті атқарушы органдарымен бірлесе құрылған жедел штабтардың жұмысын жоғары деңгейде жалғастыру сияқты біраз шешімдер қабылданды. Бүгінгі таңда Павлодар облысы бойынша 12,6 мың гектардан астам мемлекеттік қорық алқаптарында шегірткеге қарсы химиялық іс-шаралар жоспарланып, кешенді жұмыстар жүргізілуде. Жергiлiктi атқарушы органдарға пестицидтердi сатып алу, оларды сақтау, шегірткелердiң қоныстанған жерлерiн жоғары химиялық өңдеуден өткізуi үшiн 3 млн теңгеден астам қаражат қажет. Аумақтық инспекция мамандарының айтуынша, биыл зиянкестерге қарсы күрес үйірлі және саяқ шегірткелер көп шоғырланған аудандарда басталған. Мысал үшін, Тереңкөл ауданында – 2,219 мың гектар, Железин ауданында – 2,061 мың гектар, Успен ауданында – 2,098 мың гектар және Шарбақты ауданында 1,553 мың гектар жер өңдеуден өтті. Биыл жасыл желек атаулының жауы саналатын қауіпті де қатерлі өсімдік зиянкестері – үйірлі шегірткелерге қарсы күрес шаралары облыстық және республикалық бюджет есебінен қаржылан-дырылады. Осылайша, қазірдің өзінде осы мақсатқа қолданылатын пестицидтерді сатып алуға сұраныс берілген. Оған қоса, аталған препараттарды бүрку жұмыстарын жүргізетін мердігер компаниялар да анықталыпты. Химиялық өңдеу бойынша байқауға 3 өтінім келіп түскен. Комиссия шешімімен «Агрозащита ПВ» ЖШС конкурс жеңімпазы болып таңдалды. Бұдан бөлек, пестицидтерді сатып алу бойынша қызмет көрсетуге «Эталон Агро» ЖШС бекітілді. Бүгінгі күні мердігерлік ұйым өтінім берген диқандарды дәрі-дәрмекпен толық қамтамасыз етті. Сонымен қатар, «Астана-Нан» ЖШС пестицидтерді сатып алу бойынша қызмет көрсетуші ретінде әрекет етеді. Бүрку үшін хитин синтезінің тежегіштері тобындағы препараттар, суспензия концентраты (дифлубензурон, 480 г/л) пайдаланылады. Сондай-ақ, 680 гектар жерге 102 литр эмульсиялық концентрат бүрку үшін перитроидті препараттар қолданылады. Егіннің бітік шығуы зиянкестерді жоюға бағытталған бүгінгі жұмысқа тікелей байланысты. Жұмыстарды жүйелі түрде жүргізіп, астықтың сапасы басты назарда болуы керек. Мамандардың айтуынша, біздің облыста үйірлі шегірткелердің ішіндегі аса қауіптісі болып табылатын Марокко шегірткесінің ошақтары кең тараған. Биолог мамандар жыл сайын қолданылатын химикаттарға зиянкестердің иммундық жүйесі пайда болуына байланысты өзге препараттарды да қолдану қажет дейді.