Жаңа дәуір бастауы

1995 жылы елімізде бүкілхалықтық референдум өтіп, Ата Заңымыз қабылданғаны белгілі. Сол уақыттан күні бүгінге дейін еліміздің басты құжатына өзгерістер мен толықтырулар енгізу мәселесі Парламентте мақұлдаудан өтумен шектелді. Енді араға 27 жыл салып халықтың тікелей қатысуымен жаңа конституциялық реформа жасалмақ.

Бұрнағы күні Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев 5 маусымда республикалық референдум өткізуге қатысты Жарлыққа қол қойды. Ал кеше облыста арнайы штаб құрылды. Азаматтық қоғам белсенділерінен құрылған топқа «Атамекен» өңірлік кәсіпкерлер палатасының директоры Серік Сәдуақасов жетекшілік ететін болады. Штаб төрағасы Өңірлік коммуникациялар қызметінде өткен брифинг барысында алдағы жұмыс барысы туралы баяндады.

- Елімізде тарихи әрі саяси тұрғыдан маңызды шешім қабылданар тұста шет қала алмадық. Сондықтан аймақтың ардагерлері, қоғам белсенділері, сарапшылар республикалық референдумның Павлодар облысының азаматтық штабын құру туралы шешім қабылдады. Біздің негізгі мақсат – ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын жүргізу. Көпшілікпен кездесіп, Ата заңға енгізілуі ұсынылған өзгерістер мен толықтырулардың мән-маңызын талқыламақ ойымыз бар. Конституциядағы жаңа бағыттар – біздің болашағымыздың кепілі. Сондықтан Жаңа Қазақстанға бірге қадам басып, еліміздегі басты құжаттың тиімділігінің артуына бәріміздің үлес қосқанымыз дұрыс, - деді С.Сәдуақасов. Бүгінгі күні штаб құрамында 37 адам бар. Сонымен қатар, аудан-қалалардағы қоғам белсенділері жергілікті жерлерде дәл осындай штабтар құруға ниет танытып отыр. Айта кетер жайт, бұл бастаманың жүзеге асуына мемлекет тарапынан қаржы бөлінбейді. Штаб жұмысының шығындарын көтеретін арнайы қор құрылмайды әрі есепшоттар ашылмайды. Бұл – азаматтық қоғам мүшелерінің ерікті бастамасы. Үгіт-насихат шараларына қатысуды қалайтын, өзгерістерге қатысты пікір-ұсыныс айтуға дайын белсенділерге де штаб есігі әрдайым ашық. Алдағы уақытта арнайы call-орталық пен Телеграм-арна да іске қосылмақ.

Қ.ҚАБЫЛДЕНОВА.

- Республикалық референдум Қазақстанның әр азаматына тарихи оқиғаға қатысу мүмкіндігін беріп отыр. Сол арқылы елдегі саясат, заң жүйесін, басқа да салаларды жаңартуға, жаңғыртуға ниетті тұрғындар өздерінің конституциялық құқықтарын пайдаланып, дауыс бере алады. Бұл ретте өзгерістер мен толықтырулар да салмақты. Солардың қатарынан «Жер және оның қойнауы, су, өсімдіктер және жануарлар әлемі, басқа да табиғи қор - халықтың меншігі» деп тайға таңба басқандай жазылған бастаманы бөле-жара атап өтер едім. Жалпы, Ата Заң баптарының үштен бірі өзгереді. Бір сөзбен айтқанда, Конституция жаңа сипатқа ие болады.

Еркеғали ЖАНҒАЗЫ,
«Қағандық» қоғамдық бірлестігінің төрағасы, облыстық қоғамдық кеңестің мүшесі.

- Әлем елдерінде Конституцияны заман ағымына сай өзгерту тәжірибесі бар. Себебі қоғам, оның сұранысы мен талабы бір орында тұрмайды. Ел билігі соған қарай икемделіп, халықтың ұсынысына сай қызмет атқару үшін алдымен Ата Заңға өзгерістер енгізуі керек. Ал құқықтанушы ғалымдардан, тәжірибелі сарапшылар мен құзырлы орган өкілдерінен құрылған арнайы жұмыс тобы әзірлеген жаңашылдықтар сол кепілдіктің арта түсуіне, ел азаматтары мүддесінің қазіргіден де жоғары қорғалуына ықпал етеді деп ойлаймын. Адам құқықтары жөніндегі уәкіл мәртебесінің Ата Заңмен айқындалуы, елімізде өлім жазасының мүлде жойылуы - азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қорғау мақсатында жасалған маңызды қадам. Көпшілік тарапынан қолдау тапқан бастамалар еліміздің дамуының жаңа сатысы боларына кәміл сенімдімін.

Ольга НИКОЛАШИНА,
облыстық Қазақстан халқы Ассамблеясы финн-угор орталығының төрағасы, қоғамдық медиатор.

- Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев осыдан бір жарым ай бұрын өз Жолдауында елімізді саяси жаңғыру күтіп тұрғанын айтқан еді. Оларды тиімді түрде жүзеге асыру үшін алдымен Ата Заңға 33 өзгеріс енгізу керек. Олардың әрқайсысы – бүгінгі уақыт пен заман талабы. Айталық, алдағы уақытта Конституциялық кеңестің орнын Конституциялық Сот басуы мүмкін. Бұған дейін кеңес тек белгілі бір шешімдерді қабылдауды ұсынса, Конституциялық сот елдегі сот жүйесінің маңызды бөлігіне айналады. Парламент қабылдаған қандай да бір Заң негізгі құжатпен үндеспесе, Соттың сол Заңның күшін жояр құқығы болады. Демек, бір-біріне керағар келетін, жұртты әбігерге салатын, қоғам тарапынан наразылық тудыратын кейбір заңнамалық құжаттар «келмеске кетеді». Бұл – «Халық үніне құлақ асатын мемлекеттің» азаматтардың талап-тілектерін естіп қана қоймай, оны орындауының жарқын көрінісі.

Сергей ГУЛЯЕВ,
Павлодар облысы Азаматтық альянсы төрағасының орынбасары, облыстық қоғамдық кеңестің мүшесі.

- Бүгінгі күні күллі қазақ жұртшылығы саяси тұрғыдан ауқымды болатын жаңашылдықтарды күтіп отыр. Республикалық референдумды өткізу – сол жаңашылдықтардың бастамасы. Араға 27 жыл салып ұйымдастырылғалы тұрған маңызды науқанның түпкі мақсаты – сенім мен адалдыққа құрылған қоғам қалыптастыру. Сол арқылы болашағымыз айқындалады. Ал бағыт-бағдары айқын елдің келешегі кемел болары анық. Ертеңгі күнге күмәнсіз қарауды қаласақ, Конституцияға енгізілетін өзгерістерді мақұлдап, қолдау білдіруіміз керек деп санаймын. Сонда ғана бір емес, барлық азаматтың мүддесі қорғалатын әділетті мемлекетті құра аламыз.

Болат АМАНБАЕВ,
ҚР Құрметті журналисі.