Биыл қажылыққа бару талаптарына өзгерістер енгізілгені белгілі. Бұдан былай елімізде қажылық сапары бойынша 17 туристік фирма ғана қызмет көрсетеді. Бұған қазақстандықтардың өткен жылы қажылық сапары кезінде басы дауға қалғаны себеп болып отыр.
Еске салсақ, өткен жылы «ZamZam Qazaqstan» қажылық компаниясы арқылы үлкен қажылыққа аттанған 380 адамның визасы жалған болып шыққан.
Қазақстан Мұсылмандары діни басқармасы аталған оқиғаға дейін де «Zam-Zam Qazaqstan» компаниясының қажыларға қызмет көрсетуге қатысты тиісті лицензиясы, осы жылғы ресми қажылық туроператорлары тізімінде жоқ екенін, сол себепті аталған фирманың қызметіне мүлдем жүгінбеу керектігі туралы бірнеше рет дабыл қаққан еді. Сонымен қатар, мүфтият қажыларды осыған дейін алдап, далада қалдырған аталған компанияның заңсыз әрекеттері туралы құқық қорғау органдарына шағым түсірген.
Осы орайда, Қазақстан Мұсылмандары діни басқар-масы сенімді, ресми рұқсаты бар компанияларға жүгінуді сұрады.
— Қажылық конкурсынан өткен, яғни қажылық сапарын ұйымдастыруға қабілетті деп танылған, мүфтият жариялаған тізімге сай туроператорлар қызметіне жүгіну қажеттігін тағы да еске саламыз. Сонымен қатар, «ҚМДБ жалған қажылық визаларын дайындады» деп жала жапқан «Zam-Zam Qazaqstan» компаниясының директоры Данияр Илиевтің үстінен сотқа шағым түсіретінімізді жеткіземіз. Олар Алла алдындағы парызын өтеймін деп келген қажыларға қиянат жасады, — делінген ҚМДБ мәлімдемесінде.
Бұдан былай осындай оқиғалардың алдын алу мақсатында қасиетті парызды өтеудің ережесіне өзгеріс енді. Қазақстан Мұсылмандары діни басқармасы Сауд Арабиясының Қажылық және Ұмра министрлігі алдағы қажылық маусымы үшін Қазақстанға 10 мың орын ұсынғанын мәлімдеді. Дегенмен, бұл орын өткен жылдың желтоқсан айының соңына дейін толық тіркелген елдерге ғана берілмек. Яғни, сол уақытқа дейін қажылықтың электронды жүйесіне тіркеліп, сол жүйеден алынатын қызмет түрлеріне, яғни, қонақ үй, Мина мен Арафат қызметтеріне қаражатын төлеген кісі санының көлеміне сай Қазақстан азаматтары үшін қажылық орындарының саны айқын болмақ.
Сонымен қатар, осы жылы отандастарымызға қажылық сапары бойынша 17 туроператор ғана қызмет көрсетуге құқылы. Яғни, іріктелген 17 туристік фирма қажылардың қауіпсіздігіне, қонақ үй және тасымалдауға қатысты қажеттіліктер мен құжаттарды рәсімдеуге міндеттеледі. Алдын ала тіркелген азаматтар қандай да бір жағдаймен қажылыққа бара алмайтын болса, келісімшарт бойынша орнына басқа адамды жіберуге немесе қаражатты қайтарып алуға құқылы.
— Алдымен келісімшарт түзеді. Келісімшарт түзген кезде оның шарттары көрсетіледі. 15 күн қалған кезде қаражаттың белгілі бір пайызы қайтарылады. 10 күн қалған кезде, тіпті қайтарылмайды дегендей көрсетіледі. Өйткені, 10 күн қалған кезде виза беретін порталдар жабылып қалады. Сіздің орныңызға басқа адамды жіберу мүмкіндігі болмай қалады. Сол кезде ғана қаражат қайтарылмайды. Ал оған дейін орынға басқа адамды жіберу мүмкіндігі болып тұрған кезде қаражат толық кайтарылады, – деп түсіндірді ҚМДБ Қажылық бөлімінің меңгерушісі Жанділла Бекжігітов.
Өткен жылдың желтоқсан айының басында «Қажылық-2024» маусымын ұйымдастыру, қажылықтың жаңа талаптарын жан-жақты насихаттауға байланысты еліміздің туристік компанияларымен арнайы жиын өтті. Оған ҚМДБ Қажылық бөліміне жауапты қызметкерлер мен қажылық маусымын ұйымдастыруға рұқсат алған 17 туроператор басшылары мен өкілдері қатысты. Жиында наиб мүфти Ершат Оңғар үлкен қажылық сапарын ұйымдастыруда Сауд Арабия Корольдігі Қажылық және Ұмра министрлігінің белгілеген талаптары мен шарттары толық сақталып, көрсетілген мерзімдерге сәйкес жұмыс атқарылуы қажет екенін атап өтті.
Жалпы, қажылық визасы – заман талабына сай әрі көпшіліктің мүддесі мен қажеттіліктеріне орай Сауд Арабия Корольдігінің қойған талабы және заңы. Бұл — мұсылмандардың мүддесі үшін қабылданған шара.
Мәселен, әлемде екі миллиардқа жуық мұсылман бар екенін ескерсек, оның шамамен 60 миллионына (жағдайы жеткендерге) қажылық жасауға рұқсат етілсе, онда әл-Харам мешіті, Арафат тауы, Мина жазығы сынды қажылық рәсімін орындайтын жерге адам сыймай кептеліске ұшырап, қажыларға лайықты қызмет көрсетілмей қалады. Оның салдары қажыларға үлкен зиян тигізумен қатар, қайғылы жағдайдың орын алуына да апаруы мүмкін. Сол үшін Сауд Арабия мемлекеті қажылықты тек рұқсатпен (визамен) орындауға арнайы заң қабылдады. Мұның негізгі мақсаты — қажылардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету әрі құлшылықтарын атқарту.
Сонымен қатар, Сауд Арабия мемлекеті Қажылық және Ұмра министрлігі әр мемлекетке берілген квотаға сәйкес, қажылардың тұрақтайтын орнын, ішіп-жейтін асын, жүретін көлігін есептеп, әзірлейді.
Әзірлеген – Айдана БОРАНБАЕВА.