Аймағымызға алдағы 4 жылдың ішінде 60 мыңнан астам маман қажет деп болжануда. Олардың басым бөлігін жұмысшы мамандықтар құрайды екен. Яғни, өндірісті өңірімізге кәсіби-техникалық бағыт бойынша білім алған кадрлар ауадай қажет. Осы межеге жету үшін облыста қандай жұмыстар атқарылмақ? Жалпы, қай салаға қанша маман жетіспейді? Жауап іздеп көрейік…
Болжам қандай?
Облыстық жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасының мәліметі бойынша сұранысқа ие мамандардың 80 пайызға жуығын кәсіби-техникалық білім алған кадрлар құрайтын көрінеді. Яғни, осы салаға 50 мыңға тарта адам керек. Әсіресе, арнайы техниканың жүргізушілері, дәнекерлеушілер, құрылысшылар және техникалық бағыттағы мамандарға сұраныс жоғары. Тіпті, алдағы 3 жылдың ішінде жұмыс күшіне деген сұраныс жыл сайын шамамен 10-11 пайызға дейін өсіп отырады деп күтілуде.
Басқарма ұсынған статистикалық болжамға сүйенсек, өңірімізге 2025 жылы – 11 029 адам, 2026 жылы – 11 248, 2027 жылы – 11 043, 2028 жылы – 10 087, 2029 жылы 10 252 жұмысшы маман қажет деген жоспар бар.
Ал келесі кезекте аймағымызда қай салаға сұраныс жоғары екеніне тоқталар болсақ, өнеркәсіп бағытына — 17,8 пайыз (11 353 адам), көлік және қоймалау — 14,6 пайыз (9 296 адам), қызмет көрсету — 11,3 пайыз (7 233 адам), білім беру – 9 пайыз (5 837 адам), денсаулық сақтау – 7 пайыз
(4 396 адам), басқа салалар бойынша 25 377 адам керек деп болжануда.
Не істелуде?
Өңірімізде қажетті мамандарға деген сұранысты орындауға бағыт-талған бірқатар іс-шаралар жүйелі түрде қолға алынуда. Соның бірі — жұмыссыз азаматтарды оқыту.
— Жұмыссыз жүрген жандарды оқыту кадр тапшылығын жабудың негізгі жолы болып табылады. Биыл қысқа мерзімді кәсіби оқыту курстарымен 425 адамды қамту жоспарланып отыр. Олардың 360-ы білім беру ұйымдарында, ал 65-і жұмыс орнында жұмыс берушілермен оқытылатын болады. Бүгінгі таңда жұмыс берушілерден өтініштер қабылданып жатыр. Сондай-ақ, «Skills Enbek» платформасында онлайн оқытумен 2 мың жұмыссыз азамат қамтылады деп жоспарлануда. Оқу аяқталғаннан кейін оларға білім алғаны жөнінде сертификаттар табысталып, жұмысқа орналасуына мүмкіндік беріледі. «Skills Enbek» платформасында 858 курс қолжетімді, оның ішінде 311 курс тегін оқытылады, — деп атап өтті облыстық жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқарма-сының басшысы Альмира Дисюпова.
Жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің тағы бір бағыты – әлеуметтік осал топтар үшін азаматтардың кәсіпкерлік бастамаларын қолдау мақсатында 400 айлық есептік көрсеткіш көлемінде мемлекеттік гранттар беру. Бұл жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің маңызды құралы болып табылады, дейді мамандар. Биыл екі кезең бойынша 406 павлодарлық азаматқа грант беру жоспарлануда. Бірінші кезең көп кешікпей, яғни мамыр айында басталады және өтініштер онлайн түрде business.enbek.kz сайтында қабылданатын болады. Сонымен қатар, жұмыс
жәрмеңкелері де үздіксіз жалғасуда.
— Мәселен, осы жылдың наурыз айында мансап орталықтары 25 жұмыс жәрмеңкесін өткізді. Оған 222 жұмыс беруші қатысып, 1 223 бос жұмыс орны ұсынылды. Аталған жәрмеңкелерге
975 адам барып, олардың 142-сі екі қолға бір күрек тапты. Оның ішінде 75-і тұрақты, 67-і субсидияланатын жұмыс орындарына орналасты, — дейді басқарма басшысы. Оның айтуынша, бұл бағыттағы іс-шаралар алдағы уақытта да жалғасын таппақ. Сондай-ақ, облысымызда жаңа әрі тұрақты жұмыс орындарын құруға ерекше назар аударылуда. Мысалы, өткен жылы өңір бойынша мемлекеттік бағдарламалар мен жеке бастамалар аясында 4 156 жұмыс орны құрылған. Оның 1 356-сы тұрақты жұмыс екенін атап өткен жөн.
Айта кетерлігі, ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі «Инновациялық навигатор жобалары» платформасын іске қосқан. Соның нәтижесінде қажетті кадрларға деген сұра-нысты болжауға және жүзеге асып жатқан жобалардың тиімділігіне мониторинг жүргізуге болады. Сол арқылы жұмыс орындарын құру, еңбекақы қорының көлемі, уақытында жалақы
төлеу және әлеуметтік аударымдар сияқты көрсеткіштер негізінде жобалардың тиімділігін бағалауға мүмкіндік бар. Қазіргі таңда инвестициялық жобалар бойынша мәліметтер жаңартылуда. Мамандардың айтуынша, аталмыш платформада 400-ден астам сұранысқа ие мамандық туралы ақпарат қолжетімді болмақ. Порталда университеттер мен мамандықтар туралы өзекті аналитика жинақталған, яғни кез келген адам өзінің болашақ мамандығын таңдай алады. Сонымен қатар, техникалық және кәсіптік білім беру мекемелері мен жоғары оқу орындарының студент-тері үшін электрондық еңбек биржасында өндірістік тәжірибеден өту орнын таңдау мүмкіндігі бар жүйе іске қосылған. Бұл жаңашылдық арқылы студенттер нақты дағдыларды меңгеріп қана қоймай, тәжірибе өткен кәсіпорында жұмысқа орналасуына мүмкіндігі бар. Бүгінгі күні облыс бойынша осындай 16 жұмыс беруші 50 тәжірибеден өту орындарын жариялаған. Ағымдағы жылы «Жас мамандар практикасы» жобасы аясында жастарды даярлау үшін тәжірибеден өту орындарынан тәлімгерлер тарту жоспарланып отыр. Басқарманың ақпараты бойынша шамамен 1 321 түлекті қамту жоспарлануда. Бұдан бөлек, осы жылы 16 мыңнан астам мектеп оқушысы мен 6 мыңға жуық кәсіптік-техникалық колледж студетіне «Электрондық еңбек биржасы» платформасын пайдалану арқылы жұмыс іздеу және жұмысқа орналасу дағдылары оқытылады деп жоспарлануда.
* * *
Осылайша, облыста жұмыспен қамту мәселесі оң шешімін табуда. Әсіресе, жастарды жайлы жұмысқа орналастырып, сұранысқа ие мамандықтардың орнын толтыруға бағытталған іс-шаралар үздіксіз қолға алынбақ. Нәтижесінде, өндірісті өңірдің әлеуметтік-экономикалық жағдайын жақсартуға, тұрғындардың әл-ауқатын арттыруға мол мүмкіндік туады деген үміт бар.
Нұржайна ШОДЫР.