Өткен жылы ел көлемінде алғаш рет әуесқой шахматшылар арасында «Senat Open» турнирі ұйымдастырылған-ды. Түрлі деңгейдегі мәслихат депутаттары, мемлекеттік қызметшілер, қоғамдық кеңес өкілдері, журналистер сынға түскен сайыста павлодарлық спортшылар былтыр үздік үштіктен көрінді. Тартысты жарыс биыл да жалғасын тауып, таяуда өңірлік іріктеу сайысы өтті. Бағы мен бабы қатар келіскен кіл мықтылар жартылай финалға жолдама алды.
Былтыр мәслихаттардың 30 жылдығына орай Сенат төрағасы Мәулен Әшімбаевтың бастамасымен, Қазақстан шахмат федерациясы президенті Тимур Турловтың қолдауымен еліміздің әр өңіріндегі әуесқой шахматшыларды біріктірген кең көлемді турнир алғаш рет ұйымдастырылды. Атауы әуесқой спортшыларға байланысты болғанымен, қатысушылардың арасында осалы болған жоқ. Сол сында іріктеуден іркілмей өтіп, жартылай финалда қарсыластарды шаң қаптырған павлодарлық шахматшылар финалда жалпыкомандалық есепте үшінші орын алған болатын.
Биылғы сайыстың басталуы да ойдағыдай өрілді. Достық үйінде өткен «Senat Open» шахмат кубогының іріктеу турниріне өңірдің әр аудан-қаласынан 138 шахматшы жиналды. Бұған дейін іріктеу кезеңдері Астана, Шымкент қалалары мен Түркістан облысында ұйымдастырылып, бұл қалалардан үздіктер іріктеліп алынды. Ендігі кезек Павлодар облысына жетті.
Зияткерлер сынға түскен ойынның салтанатты ашылу рәсімінде сөз алған облыс әкімінің орынбасары Айгүл Мәлікова қатысушыларға сәттілік тілеп, зор сенім артты.
— Шахмат – терең ақыл-ойды талап ететін, ежелден келе жатқан, бүгінде кең тараған ойындардың бірі. Біздің өңірде аталмыш спорт түрін дамытуға барынша мол мүмкіндік жасалып келеді. Соның дәлелі – оқушылардың, жастардың тарапынан қызығушылықтың жоғары болуы. Бүгінде «Senat Open» турнирі де түрлі салада қызмет етіп жүрген жерлестердің, құрметті демалысқа шыққан қарттардың білімін сарапқа салатын кең ауқымды турнирге айналды. Былтыр облыс құрамасы ақтық сында жақсы нәтиже көрсеткені есімізде. Биыл сол жетістікті еселей түседі деген ойдамын, — деді А.Мәлікова.
Облыстық мәслихат төрағасы Илья Теренченко шахмат жарысының осындай деңгейде ұйымдастырылуы спорттың бұл түріне қызығушылық танытатын жастар қатарын арттыруға да оң әсерін тигізеді деген ойымен бөлісті.
— Аталмыш турнир түрлі салада еңбек ететін адамдарды, ардагерлерімізді бір ойын төңірегінде жинап отыр. Әрқайсысы сайысқа тыңғылықты дайындықпен, ерекше қызығушылықпен келетіні байқалады. Алдағы уақытта Сенаттың қолдауымен бұл сайыс одан да кең аудиторияны қамтып, дами түседі деген ойдамын, — деді мәслихат төрағасы.
Ақыл-ой бәсекесінің іріктеу кезеңі швейцариялық жүйе бойынша өтті. Яғни, әр ойыншыға партияға 10 минут беріледі және әр жасаған жүрісі үшін біріншісінен бастап 5 секунд қосылады. Бұл сында қатысушылар 9 турда бақ сынады.
— Мен шахмат ойнауды бала кезімде үйрендім. Сол тұста арнайы үйірмеге қатысып, қатарластарыммен жарысып, аз-кем тәжірибе жинағаным бар. Қазіргі уақытта жұмыстағы қарбалас, үйдегі тіршілікке байланысты күн сайын тақта үстінде ой сергітпесем де, қолым қалт ете қалған кезде қайта оралып, бұрынғыны еске түсіріп отырамын. Себебі бұл – ақыл-ойды дамытатын, жұмыс барысында да тереңінен ойлап, батыл шешімдер қабылдауға көмектесетін зияткерлік спорт түрі. Біздің аудан құрамында тәжірибелі ойыншылар бар. Олардың іріктеуден де, алдағы сындардан да сүрінбей өтуін тілеймін, — дейді Аққулы аудандық мәслихатының төрағасы Алма Қасымова.
Айта кету керек, 28 жастағы Екібастұз қаласының тұрғыны Асқар Сәкенов партиялар басталысымен көш бастады. Ол қатарынан сегіз партияда жеңіске жетті. Соңғы турда Павлодар ауданының өкілі Талғат Бланкинмен кездесті. Бұл кездесу тең есеппен аяқталды. Бірақ ұпай саны бойынша Асқар Сәкенов іріктеу кезеңін бірінші орынмен аяқтады. Чемпионнан ғана жеңілген Андрей Алексеев екінші орынға тұрақтаса, Талғат Бланкин үздік үштікті қорытындылады. Ал командалық есепте екібастұздық шахматшылар алға шықты. Павлодар қаласы мен Железин аудандарының намысын қорғаған спортшылар екінші және үшінші орындарды өзара бөлісті.
Жалпы, жарыс қорытындысы бойынша, жоғары ұпай жинаған 35 ойыншы келесі кезеңге жолдама алды. Енді олар 15 маусымда Көкшетау қаласында өтетін жартылай финалдық бәсекеде бақ сынайды. Оның барысында да жоғары ұпай еншілесе, 29 тамызда Астана қаласында өтетін ақтық сында аймақ намысын қорғайды. Олай болса, жерлестерімізге барлық кезеңде сәттілік тілейміз!
Құндыз ҚАБЫЛДЕНОВА,
Суреттерді түсірген – Есенжол Исабек.