Наурыз – түркі халықтарына ортақ мереке. Сондықтан да Ұлыстың Ұлы күнін түркітілдес елдер ерекше сән-салтанатпен қарсы алады. Тіпті, атаулы күнді асыға күтетін этнос өкілдері де бар. Солардың бірі – тәжік ұлтының өкілдері Гулов отбасы.
Әулеттің отағасы Хусайн Гулов облыстық Қазақстан халқы Ассамблеясының «Ситораи Сомон» тәжік этно-мәдени қоғамдық бірлестігінің төрағасы. Оның айтуынша, Наурыз – көршілес елдердің барлығы тойлайтын аса маңызды мерекенің бірі.
– Наурыз мейрамы тәжік этносы үшін ерекше орынға ие. Біз бұл күнді достықтың кілті және тіршіліктің оянуы деп санаймыз. Оны «Хадир айиам», яғни «үлкен мереке» немесе «жана күн» деп атайды. Тәжіктер де Наурыз мейрамына дайындықты басқа түркітілдес елдердегідей бірнеше апта бұрын бастаймыз. Наурыздан бір апта бұрын балалар көктемнің келе жатқанын «Гол гардани» рәсімін өлеңдетіп орындау арқылы білдіреді. Бұл рәсімде балалар таныстарының үйлеріне көктем гүлдерін апарып, үй иесі оларға сыйлық беріп, сый-сияпат көрсетеді. Қазақтың Наурызынан айырмашылығы жоқ. Қазақ елімен бірдей тойлаймыз. Тағамдарында ғана аздаған айырмашылықтар бар. Бізде бұл күні «сумәләк» деген ұлттық тағам жасалады. Ол бидай дәндерінің шырынына қант пен ұн қосылып дайындалады. Сондай-ақ, дастарханға бауырсақ пен түрлі дәмдер қойылады. Келген қонақтар дастархандағы тағамнан ауыз тиіп, бір-біріне рақметін айтып, амандық-саулық сұрасып, арқа-жарқа болып қалады. Сондай-ақ, тәжіктерде Наурыз алдында Сада мерекесі атап өтіледі. Ол Наурызға дейін тура 50 күн 50 түн қалғанда ұйымдастырылады, – дейді ол.
Бұл отбасының Наурыз мерекесіне арналған дастарханында бұл тағамнан бөлек, «с» әрпінен басталатын ең аз 7 түрлі тағам дайындалады. Олар: рута дәндері – сипанд, алма – себ, қара дәнектер – сиёхдона, жабайы зәйтүн – санджид, сірке суы – сирко, сарымсақ – сир және өсірілген дән – сабзе. Бұл тағамдардан бөлек, үстел үстінде айна, балауыз және боялған жұмыртқалар болады. Осы барлық аталғанның символдың мән-мағынасы бар. Мәселен, балауыз – адамды жаман рухтан сақтаушы жарық пен от, ал жұмыртқа мен айна – ескі жылдың аяқталуын білдіріп, жаңа жылдың алғашқы күнінің басталғанын сипаттайды. Үстелдің сәні ретінде самбуси (самса), сабси (көкөніс) және өсіп тұрған жас бидайдың сабағы қойылады. Бастысы, дастарханда тазалық, нұр, молшылық, бақыт пен табысты білдіретін сиқырлы заттар мен тамақтар тұруы болуы керек.
Өнегелі отбасы жарасымды жұптан шығады. Осындай ырыс-ынтымағы, береке-бірлігі жарасқан Гуловтар әулеті – Павлодар қаласындағы интернационалды жанұялардың бірі. Әулеттің отағасы тәжік этносынан болса, отанасы Жібек Гулова – қазақ. Дегенмен, Хусайн Гуловтың жары екі ұлттың да салт-дәстүрін, әдет-ғұрпын ұштастырып, отбасының шаңы-рағын шайқалпай отырған жан.
Тәжік ұлтының келіні бола тұра Жібек апай ол елдің ұлттық тағамдарын дайындаудың шебері атанған. «Ұлың өссе – ер жеткені, қызың өссе – бой жеткені» дегендей, әр ата-ана «ұлын ұяға, қызын қияға қондыруды» өзіне парыз деп білген. Міне, бүгінде сол парыздарын орындаған Хусайн мен Жібек апай мейрамдарда бүкіл бала-шаға, немерелерінің ортасында жиналып, бір шаңырақ астында тату-тәтті өмір сүріп жатыр.
– Біздің шаңырақта береке мен бірлік – бұлжымас қағида. Түрлі ұлттан болсақ та ешқандай түсініспеушілік болған емес. Дәстүрлерімізде ұқсастықтар бар. Бөліп-жармай барлығын да атап өтеміз. Ұлттың әр түрлі болуы татулыққа еш кедергі келтір-мейді. Бастысы, бір-бірімізге деген сыйластық болса болғаны, – дейді Жібек.
Отбасы – сыйластық, сүйіспеншілік, түсіністік, жарастық орнаған орта. Кішігірім ассамблеяға айналып отырған, берекесі мен бірлігі жарасқан отбасыға, шаңырағынан шаттық кетпесін деп тілейміз!
Айдана БОРАНБАЕВА